„Beskidnik” - wiąz z Iwli

9.09.2002 r. komisja, której przewodniczył Piotr Witkowski – burmistrz Miasta i Gminy Dukla rozstrzygnęła konkurs na nazwę najgrubszego wiązu górskiego w Polsce znajdującego się w naszej gminie w Iwli.

27 osób zgłosiło 25 propozycji, przy czym zdecydowana większość zgłaszających nazwy mieszka poza terenem Gminy Dukla.
Przy takiej mnogości nazw komisja miała bardzo trudne zadanie.

Komisja założyła, iż nazwa wiązu ma odzwierciedlać potęgę drzewa i nawiązywać do historii regionu. Z proponowanych 25 nazw pod uwagę wzięto następujące propozycje:

- Iwlak,
- Mocarz,
- Beskidnik,
- Mikołaj,
- Stróż – Męcin

Ostatecznie po wnikliwej analizie komisja uznała, że najodpowiedniejszą nazwą będzie BESKIDNIK. Beskidnik jest nazwą związaną z historia regionu, wiek drzewa szacuje się na 300-350 lat, zatem w czasie gdy wiąz skiełkował na tych terenach kwitnęło zbójectwo- działali beskidnicy. Mimo wielu zawieruch historii przetrwał do naszych czasów w niezłym zdrowiu, teraz wymaga pomocy.
Autorem zwycięskiej nazwy jest Pan Zbigniew Marchewka z Łęk Dukielskich.

Ogłoszenie wyników konkursu i wręczenie nagrody nastąpiło na finisażu wystawy fotografii „Prosto z lasu” Edwarda Marszałka. Nagrodę - sadzonki drzew wręczył zwycięzcy osobiście Zbigniew Władyka – nadleśniczy z Nadleśnictwa Dukla na uroczystym zamknięciu wystawy fotografii. Wystawę, na której można było oglądać około 40 prac pana Edwarda Marszałka odwiedziło wiele klas z Zespołu Szkół Publicznych Gminy Dukla, a także z Liceum Ogólnokształcącego.

Krystyna Boczar-Różewicz Sp.ds.promocji

Koło Ekologiczne przy Liceum Ogólnokształcącym w Dukli podwójnie nagrodzone

Koło Ekologiczne przy Liceum Ogólnokształcącym w Dukli zdobyło nagrodę specjalną Polskiego Radia S.A. i nagrodą Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie za zestaw prac biorących udział w konkursie „Kapliczki i krzyże przydrożne” organizowany przez Muzeum Archidiecezjalne w Krakowie, Muzeum Historii Fotografii w Krakowie i Stowarzyszenie ARS Populi.
Nagrodzone prace można oglądać w salach Muzeum Archidiecezjalnego w Krakowie przy ul. Kanoniczej 19-21 jeszcze do 30 września br.
W konkursie wzięło udział 83 osoby z całej Polski, nadesłały one 627 prac. Pierwszą nagrodę i 2 tys. zł. otrzymał Cezary Dębowski z Olsztyna.Dukielską młodzież nagrodzono kwotą 1000 zł.

mgr Maria Walczak - nauczyciel biologii, opiekunka Koło Ekologicznego przy LO w Dukli

Warsztaty batikowe – już po raz kolejny organizowane przez Stowarzyszenie „ANIMARE”

Już po raz trzeci odbyły się warsztaty batikowe zorganizowane przez Stowarzyszenie „Animare” w Pałacówce w dniu 23 sierpnia 2002 przy finansowym wsparciu Województwa Podkarpackiego.

W warsztatach brało udział 10-ciu uczestników. Efekty ich pracy będzie można oglądać na wystawie powarsztatowej w galerii dukielskiego ratusza w październiku br., o czym jeszcze będziemy informować.

Barbara Marchewka

Nowa aranżacja wystawy „Z dziejów Dukli i dukielskiego zespołu pałacowo-parkowego” w dukielskim Muzeum

W Muzeum Historycznym - Pałac w Dukli, 20 września b.r. miało miejsce otwarcie wystawy „Z dziejów Dukli i dukielskiego zespołu pałacowo-parkowego” w nowej aranżacji i odnowionych wnętrzach pierwszej kondygnacji pałacu. Mansarda, w której dotychczas prezentowana była wystawa przewidziana jest na wystawy czasowe. Zmiany te pozwoliły na zachowanie układu chronologicznego z wystawami militarnymi dotyczącymi walk w Karpatach w okresie I i II wojny światowej zajmującymi II piętro pałacu.

Nadgraniczne położenie Dukli, w regionie otwartym dzięki Przełęczy Dukielskiej w kierunku południowym i północnym miało duże znaczenie dla kształtowania się miasta. Z jednej strony sprzyjało rozwojowi Dukli, głównie w związku z handlem z Węgrami, z drugiej nawałnice wojenne doprowadzały miasto do ruiny. Miron Białoszewski, znany poeta i prozaik w balladach „Dukla Janowa”, „Dukla Amaliowa” i „Wizerunek Jagodny Tarnowca” w poetyckim skrócie nawiązał do ważnych treści w dziejach Dukli. „Dukla Janowa” wiąże się z postacią Św. Jana z Dukli, jednego z najsławniejszych bernardynów w Polsce, który swymi narodzinami rozsławił Duklę, z kolei „Duklę Amaliową” - drugą wyjątkowej urody balladę - poświęcił Amalii z Bruhlów Mniszchowej, która wraz z mężem Jerzym Augustem Mniszchem, marszałkiem n. kor., kasztelanem krakowskim, uczyniła z Dukli liczący się ośrodek kultury w XVIII-wiecznej Polsce. W „Wizerunku Jagodnym Tarnowca”, choć brak w tytule Dukli, nawiązuje do Przełęczy Dukielskiej. Te właśnie fakty geograficzno-historyczne wyróżniają Duklę, stanowią też ważne wątki w obszarze treściowym wystawy.

Do najwcześniejszych dziejów Dukli, założonej w czasach Kazimierza Wielkiego, nawiązuje na wystawie fotokopia pieczęci kancelarii m. Dukli, wyciśniętej na akcie z 1564 r., przedstawiająca według Wittyga Świętego Jana z Dukli, trzymającego przed sobą renesansową tarczę z herbem Trąby. W otoku napis: SIGILUM CONSILUM CIVITATIS DUCLA” (oryginał w Archiwum m. Krakowa). Trąby w tym godle są herbem Jordanów, ówczesnych właścicieli miasteczka, którzy przyczynili się do rozwoju gospodarczego miasta. Szczególnie Jan Jordan z Zakliczyna zabiegał o przywileje królewskie dla miasta. Jego staraniem powstał pierwszy renesansowy zamek w Dukli. Z tego okresu prezentujemy bardzo cenny ornat z herbem Trąby z ok. 1540 r. (konserwowany w 1900 r.), zapewne ufundowany przez Jana Jordana z Zakliczyna.

Do ważnych zabytków na wystawie należy XVIII-wieczny ornat z wizerunkiem Św. Jana z Dukli. Ornat najprawdopodobniej został ufundowany przez Mniszchów w związku z beatyfikacją Jana z Dukli przez Klemensa XII w 1733 r. (obydwa ornaty pochodzą z kościoła p. w. Marii Magdaleny z Dukli). Sporo wyeksponowanych pamiątek dotyczy kanonizacji Św. Jana z Dukli przez Jana Pawła II w 1997 roku. Na wystawie prezentujemy makietę sanktuarium Św. Jana w Dukli, do powstania którego w znacznym stopniu przyczynili się Mniszchowie, zwłaszcza Jerzy August Wandalin Mniszech, marszałek n. kor., gen. wielk., kasztelan krak. i jego żona Amalia z Br(hlów. Z jej inicjatywy wzniesiony także został pierwszy kościółek, na górze Zaśpit, na Pustelni Św. Jana z Dukli.

Z nazwiskiem senatorskiego rodu Mniszchów, pieczętującego się h. Wielkich Kończyc, wiążą się najpoważniejsze zmiany w architekturze Dukli. W 1638 roku za sprawą Franciszka Bernarda Mniszcha, starosty sanockiego, kasztelana sądeckiego, protoplasty dukielskiej linii Mniszchów, na miejscu dawnego zamku Jordanów powstało założenie obronne w typie „palazzo in fortezza”. Ukończenie tej budowli nastąpiło w 1709 r. przez Józefa Mniszcha, marszałka w. kor., kasztelana krak. (wnuka Franciszka Bernarda), który utrwalił ten fakt pamiątkową tablicą. Dziś tablica znajduje się na półpiętrze oficyny południowej (niegdyś na elewacji zachodniej korpusu gł.). Na wystawie pokazany jest schemat rekonstrukcji dawnych fortyfikacji bastionowych wykonany na podstawie badań archeologiczno-architektonicznych przeprowadzonych przez Pracownie Konserwacji Zabytków w Rzeszowie.

Ostatni sukcesor z linii dukielskiej Mniszchów, wymieniony wyżej Jerzy August (syn Józefa) w l. 1764-5 przekształcił ufortyfikowany zamek w założenie pałacowo-parkowe w stylu francuskim w typie „enrte cour et jardin” prawdopodobnie pod kierunkiem Leonarda Andrysa według projektu drezdeńskiego architekta Jana Fryderyka Kn (bla. Dwór Mniszchowski słynął z galerii malarstwa europejskiego (dzieła dukielskie znajdują się w zbiorach muzeów narodowych w Polsce oraz w zbiorach prywatnych), okazałej biblioteki (księgozbiór sygnowany był ekslibrisem heraldycznym), pamiątek historycznych, sreber, porcelany oraz teatru (teatralia mniszchowskie występują w bibliotekach naukowych Krakowa, Wrocławia, Warszawy, Łańcuta oraz poza granicami Polski). Dukla była wówczas ważnym ośrodkiem życia politycznego, kulturalnego i obyczajowego w Polsce.

Za sprawą Jerzego Augusta i jego żony Amalii z Brühlów powstał w Dukli wspaniały kościół p.w. Marii Magdaleny, przypominający XVIII - wieczny salon, zwany perłą rokoka. Mniszchowie zostali pochowani w jego podziemiach - w kaplicy południowej znajduje się niezwykły grobowiec przedwcześnie zmarłej Amalii z Brühlów, ufundowany przez Jerzego Mniszcha i córkę Józefinę.

Do okresu świetności Dukli za Mniszchów nawiązują na wystawie elementy z wystroju wnętrz, przywilej królewski dla Mniszcha, portrety Mniszchów (kopie XVIII - wiecznych medalionów), fotografie, m.in. Józefy z Mniszchów (córki Jerzego i Amalii Mniszchów), portret Tadeusza Kościuszki (złożył wizytę w pałacu Mniszchów 19 października 1775 r.), i inne. Dzięki ambicjom mecenasowskim Mniszchów Dukla zaistniała w dziejach teatru polskiego, historii bibliotek, historii malarstwa, architektury i ogrodnictwa, w literaturze a nawet na polu oświaty - Jerzy Mniszech wprowadzając ustawę o obowiązku uczęszczania do szkoły wyprzedził o 5 lat działania Komisji Edukacji Narodowej.

Najwięcej zgromadzonych na wystawie zabytków pochodzi z XIX i XX stulecia. Wówczas Dukla znajdowała się w rękach Męcińskich, h. Poraj, XVII -wiecznych dziedziców dóbr dukielskich. Przed 1809 r. Helena Stadnicka (grobowiec jej ojca Franciszka Stadnickiego znajduje się w kościele p.w. Marii Magdaleny w Dukli) wniosła w posagu Duklę Wojciechowi Męcińskiemu, gen. WP. W 1925 r. Adam Męciński (syn Cezarego, oficera WP - jego ojcem chrzestnym był ks. Józef Poniatowski), adoptował Stanisława Tarnowskiego, h. Leliwa i uczynił swoim spadkobiercą. Do 1939 roku pełnomocnikiem małoletniego Stanisława była jego matka, Wanda z Zamoyskich Tarnowska. Za Męcińskich wprowadzono niewielkie zmiany w zespole pałacowo-parkowym (zmieniono podziały parteru, dodano obramienia okien na trzeciej kondygnacji elewacji zach., dwa neogotyckie okna w elewacji wsch., ganek od zach. i galerię od pd.). Męcińscy pieczołowicie opiekowali się dukielskimi zabytkami, m.in. przebudowali ratusz w stylu neogotyckim (wzmiankowany w 1611 r.), odbudowali po pożarze także w stylu neogotyckim kościółek na Pustelni Św. Jana z Dukli, przyczynili się również do rozbudowy miasta.

Na wystawie przedstawiono wizerunki wymienionych wyżej właścicieli dóbr dukielskich jak również rezydentów i gości pałacu. Interesujące są plany przebudowy pałacu z 1875 roku oraz późniejszy projekt kaplicy grobowej w parku (spoczywają w niej: Cezary Męciński (syn Wojciecha), Adam Męciński i jego żona Józefa z Kuczyńskich oraz ks. S. Puszet - cioteczny brat Adama, honorowy kanonik , katecheta gimnazjalny w Krakowie - zmarł w Dukli w 1907 r.). Dużą wartość ikonograficzną przedstawiają eksponowane na wystawie fotografie wnętrz pałacowych ze wspaniałymi meblami rokokowymi i rzeźbami z marmuru kararyjskiego. Na kartach pocztowych można zobaczyć stan obiektów sprzed 1939 roku. Na wyróżnienie zasługują rysunki z pejzażami wykonane przez Helenę ze Stadnickich Męcińską ok. 1799 r., akwaforty Daniela Chodowieckiego i litografie Napoleona Ordy. Na uwagę zasługują też reprodukcje przykładów ważniejszych szkół malarstwa europejskiego z XVII, XVIII i XIX w., stanowiące fragment dawnej kolekcji. Prezentowane na wystawie książki w oprawie półfrancuskiej, sygnowane na grzbiecie tłoczonym, złoconym napisem „Dukla”, pochodzą z biblioteki pałacowej, której tradycje sięgają czasów Mniszchowskich. Do wystroju wnętrz rezydencji nawiązują stylowe meble oraz dywany wschodnie. Dawną kolekcję porcelany obcych wytwórni i szkła luksusowego, reprezentuje m.in.: fragment kompletu toaletowego z wytwórni w Brezowej (Pirkenhammer) w Czechach. Ciekawe też są XIX - wieczne miedziane i mosiężne naczynia kuchenne (takie produkowano w Wiedniu).

Opis wystawy nie byłby pełny, gdyby pominąć interesującą grupę archiwaliów, dokumentów, korespondencji, XIX- wiecznych rycin, starodruków, map, fotografii w różnym stopniu dokumentujących historię Dukli i dukielskiego zespołu pałacowo-parkowego. Zgromadzone obiekty świadczą o bogatej historii miasta i sygnalizują zjawiska artystyczne występujące w rezydencji dukielskiej.

/Aleksandra Żółkoś/

Szkoła imienia Jana Pawła II

10 października br. w Zespole Szkół Publicznych w Łękach Dukielskich odbędzie się uroczystość nadania imienia szkole. Rada Miejska w Dukli podjęła uchwałę o nadaniu imienia Jana Pawła II tej placówce oświatowej.

Z tej okazji w Łękach odbędzie się sesja Rady Miejskiej oraz uroczystości: msza św. w kościele parafialnym, odsłonięcie tablicy pamiątkowej, okolicznościowe przemówienia oraz program artystyczny. Początek uroczystości o godz. 15. /zed/

Turniej Gmin

22 września br. w Wielopolu Skrzyńskim rozegrany został Międzypowiatowy Turniej Gmin Zaprzyjaźnionych. Wzięły w nim udział gminy Brzostek, Dukla, Nowy Żmigród, Frysztak, Wiśniowa i gospodarz - Wielopole Skrzyńskie.

Organizatorzy przygotowali 11 konkurencji rekreacyjno-sportowych. W większości drużyny składały się z wójtów, ich zastępców, pracowników urzędów gmin oraz pracowników ośrodków kultury. Konkurencje przeplatały występy amatorskich zespołów artystycznych. Na zakończenie zmagań rozegrany został mini mecz piłki nożnej - halowej, pomiędzy wójtami i dyrektorami ośrodków kultury. Ci ostatni dla utrudnienia zagrali z jedną nogą obutą w płetwę. Wynik spotkania, mimo iż korzystny w pierwszej połowie dla kadry kultury, zakończył się w rezultacie zwycięstwem wójtów 7 : 5.

Turniej zakończył się zdecydowanym zwycięstwem ekipy Brzostka. Nasza reprezentacja zajęła piąte miejsce, wyprzedzając nieznacznie Nowy Żmigród.

/wij/

Powiatowe dożynki w Krośnie

Z udziałem delegacji ze wszystkich gmin odbyły się II Dożynki Powiatu Krośnieńskiego. Poświęcono wieńce, zwiedzano wystawy płodów rolnych i rękodzieła, słuchano koncertów. Naszą Gminę reprezentowali przedstawiciele z Równego gospodarze tegorocznych dożynek gminnych.

Spotkania na szczytach

Rok 2002 jest „Międzynarodowym Rokiem Gór”. Z tej okazji PTTK podjęło próbę bicia rekordu w ilości osób, które w tym samym czasie wejdą na szczyty gór.

Jednym ze szczytów, na które wspinali się 14 września br. miłośnicy gór był szczyt Cergowej. W samo południe spotkało się tam, po dość trudnej wspinaczce około 180 osób. Byli to w zdecydowanej większości członkowie stalowowolskiego klubu „Łazik”. Wśród nich był najstarszy uczestnik – 64 letni E. Hołdy. Najmłodsi uczestnicy część trasy pokonywali na barkach rodziców. Na szczycie góry uczestnicy wpisali się do pamiątkowej księgi oraz otrzymali certyfikaty uczestnictwa we wspinaczce. Na zakończenie akcji wszyscy spotkali się przy „Złotej Studzience”. W tej próbie bicia rekordu Guinnessa uczestniczyło ponad 10 tys. turystów i miłośników gór. Poprzednia taka próba odbyła się w maju br. lecz ilość uczestników była o połowę mniejsza (fot. na okładce).

/zed/

Pożegnanie wakacji

W ostatni dzień wakacji Ośrodek Kultury, przygotował szereg gier konkursów i zabaw dla dzieci.

Bardzo podobał się program przygotowany przez cyrkowców. Dzięki zespołowi „Równianie” można było zobaczyć obrzęd kiszenia kapusty. Bardzo ciekawe dialogi, często przeplatane dowcipami i gagami sytuacyjnymi. Dużym zainteresowaniem cieszyła się „Szansa na sukces”, gdzie każdy mógł spróbować swoich możliwości i zaśpiewać wcześniej wybraną piosenkę. Nie udało się organizatorom wyświetlić filmu „Titanic”, a byłaby to nie lada atrakcja i nowość. Ale co się odwlecze to nie uciecze i może w przyszłym roku uda się to zrealizować.

Wylosowano także nagrody ufundowane przez księgarnię Państwa Zajkowskich. W losowaniu wzięły udział kupony stałych klientów. Cała akcja promocyjna trwała od połowy czerwca do 31 sierpnia. Rower górski wylosowała Dorota Belcik z Teodorówki, plecak - Elżbieta Czaja, również z Teodorówki, aparat fotograficzny - Krzysztof Trynkiewicz z Łęk Dukielskich. Promocja będzie kontynuowana. Będzie można wylosować cenne książki, artykuły fotograficzne, zabawki, talony. Losowanie odbędzie się podczas koncertu świątecznego organizowanego przez Ośrodek Kultury. /red/